Batavia Toen

De historie van Batavia,

een plaats met een besmet, maar ook wonderlijk verleden.

Batavia wordt voor het eerst door cartograaf G. Mabé op een kaart aangegeven als locatie ca 12.5 km ten zuiden van het punt waar de Saramacca rivier uitkomt in de Coppenamerivier. Later heeft gouverneur Cateau van Rosevelt een zeer gedetailleerde en nauwkeurig kaart gemaakt van het gehele district Saramacca, waar Batavia duidelijk op staat weergegeven.
Begin 19e eeuw was er op Batavia een militaire post dat deel uitmaakte van het Cordonpad. Dit pad diende om enerzijds slaven tegen te houden die wilde vluchten vanuit het noorden naar het vrije zuiden en anderzijds om gevluchte slaven te weerhouden van het stelen op de plantages in het noorden. Tot 1824 werden melaatsen besmet met de leprabacil afgezonderd op Voorzorg, maar vanaf 1824 werd Batavia aangewezen als locatie voor afzondering van Leprozen. De RK Missie in Suriname kreeg daar een stuk grond toegewezen om de melaatsen geestelijk bij te staan. Er werd een kerk gebouwd en een begraafplaats aangelegd. Door de overheid werd een dokterswoning, verpleeghuis en directeurswoning en natuurlijk werden er hutten opgezet voor de patienten. De melaatsen verbleven daar onder erbarmelijke omstandigheden in met palissaden opgebouwde pinahutten zonder vloeren (Palissaden en pina zijn respectievelijk de stam en het blad van de Podosiripalm ofwel Acai). Hoewel de RK missie, Pater Donders werkte daar 27 jaar, deed wat ze konden, bleef Batavia voor velen een hel, de poort naar de onvermijdelijke dood.
In 1897 werd Batavia gesloten, De overgebleven melaatsen werden overgebracht naar Groot Chatillon. Batavia werd geheel platgebrand om te voorkomen dat de lepra zich verder zou kunnen uitbreiden. Onbedoeld gingen ook de kerk en de dokterswoning hierbij verloren.
In 1913 wordt Petrus Donders, die op 14 januari 1887 stierf, eerbiedwaardig verklaard vanwege zijn wonderlijke inzet op Batavia. Batavia is daarmee altijd een bijzondere plek gebleven. Petrus Donders is in Tilburg geboren en het zijn dan ook met name de Tilburgers, die Peerke, zoals hij genoemd werd, en daarmee Batavia hoog in het vaandel hadden.

Desondanks kon niet worden voorkomen dat Batavia in verval geraakte tot het jaar 2000. Met behulp van derden, waaronder Stichting Jacques de Leeuw uit Tilburg, werd Monseigneur Wilhelmus de Bekker in de gelegenheid gesteld om Batavia nieuw leven in te blazen. De infrastructuur werd hersteld en in 2001 werd een nieuwe kapel gebouwd naar ontwerp van Philip Dikland. In 2006 heeft kunstenaar Leo Wong Loi Sing 14 staties vervaardigd, die de basis vormen van de kruisweg.
In September 2016 werd besloten het beheer van Batavia als bedevaartsoord over te dragen aan een stichting, genaamd Stichting Devotie Petrus Donders. Na maanden van voorbereiding is de stichting begonnen aan een remake van Batavia, dat nu anno 2017 niet alleen een prachtig bedevaartsoord is, maar ook een trekpleister voor toeristen. In ‘t Pelgrimshuis is een permanente tentoonstelling over Batavia, Petrus Donders en lepra ingericht,
Op 14 januari 2017 werd Batavia heropend ter gelegenheid van de 130e sterfdag van Petrus Donders.

Een bezoek aan Batavia kan op voorlopig alleen op afspraak of via een bedevaartstocht, die in principe op elke laatste zaterdag van de maand wordt georganiseerd. zie hiervoor de bedevaartsagenda.